İran’ın petrol ihracatı, Çin ve diğer ülkelere daha fazla satış yapmasıyla son aylarda beş yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Wall Street Journal’ın (WSJ) haberine göre taleple ilgili endişeler nedeniyle zor durumda olan küresel enerji piyasasına İran sayesinde büyük miktarlarda indirimli ham petrol eklendi.
İran’ın petrol arzındaki artışın, Suudi Arabistan ve diğer büyük ham petrol üreticilerinin üretimi kısarak fiyatları destekleme çabalarını boşa çıkarma tehdidi yarattığı iddia ediliyor. Petrolün değeri, küresel ekonominin yavaşlayacağı beklentileri ve ucuz Rus emtiasının bolluğu nedeniyle geçen yılın sonlarından bu yana yaklaşık beşte bir oranında düştü.
Emtia veri sağlayıcıları Kpler ve Petro-Logistics’e göre, İran’ın petrol sevkiyatı Haziran ve Mayıs aylarında günde ortalama 1,6 milyon varile ulaştı; bu rakam yaklaşık bir yıl önceki seviyenin iki katından fazla ve ABD yaptırımlarının yeniden uygulanmasının düşüşe neden olduğu 2018’den bu yana en yüksek seviye.
Küresel enerji ticaretini izleyen birkaç firmanın verileri, Çin’in en büyük müşteri olmaya devam ettiğini gösteriyor. Kpler’e göre Pekin, geçen yılın aynı ayında yaklaşık 266.000 varil olan İran petrolünü Mayıs ayında günde 359.000 varil olarak doğrudan ithal etti. Sektör gözlemcileri İran’ın Çin’e gerçek satışlarının muhtemelen çok daha yüksek olduğunu ve diğer Asya ve Orta Doğu ülkeleri üzerinden aktarılan petrolü de içerdiğini söylüyor. Petrol veri analiz firması Refinitiv Eikon’a göre, Pekin Mayıs ayında stoklarına günde yaklaşık 1,77 milyon varil ekleyerek Temmuz 2020’den bu yana en yüksek rakama ulaştı.
İran ham petrolünün diğer en büyük alıcıları arasında, her ikisi de Amerikan yaptırımları altında olan Suriye ve Venezuela bulunuyor. İranlı tüccarlar, İran petrolüne Latin Amerika ve Afrika’daki diğer alıcılardan da artan bir ilgi gördüğünü söylüyor.
İranlı petrol yetkilileri, ülkenin Suudi Arabistan dahil Basra Körfezi’ndeki rakiplerine kıyasla varil başına yaklaşık 30 dolarlık bir indirim sunduğunu ve böylece ucuz Rus petrolüyle rekabet edebileceğini söylüyor.
OPEC+, petrol fiyatlarındaki düşüşü engellemek için, ABD’nin itirazlarına rağmen Rusya ve Suudi Arabistan öncülüğünde petrol arzında kısıntıya gideceklerini duyurmuştu.
Bu arada İran Mayıs ayında, ABD’nin 2018’de İran nükleer anlaşmasından çekilip yaptırımları yeniden uygulamaya başlamasından önce 2,5 milyon varil civarında olan ham petrol üretimini günde 3 milyon varilin üzerine çıkardığını açıkladı.
İranlı yetkililer, bu yılın başlarında Çin’in arabuluculuk ettiği bir anlaşmayla Suudi Arabistan’la diplomatik ilişkilerini yeniden kuran ülkenin, Riyad’ın üretim kesintisinden faydalanarak bu boşluğu doldurduğunu ve Pekin’in ucuz petrole yönelik artan iştahını beslediğini söylüyor.
