Birleşik Arap Emirlikleri, jeopolitik nüfuz arayışıyla 2021 yılında, ‘alışılagelmiş ufuklarının’ ötesindeki pazarlara agresif bir şekilde genişleme sözü vermişti.
Bloomberg’de yer alan habere göre o zamandan bu yana Afrika ekonomilerine diğer tüm ülkelerden daha fazla yatırım sözü verdi ve şimdi Çin ve Fransa gibi yerleşik oyuncularla nüfuz mücadelesi veriyor.
Zengin Körfez ülkesi hem hükümeti hem de özel sektörü aracılığıyla bölgeye yatırım yapıyor. BAE, geçen ay Mısır ile 35 milyar dolarlık bir anlaşmaya imza atmıştı ki bu rakam ülkenin yıllık ekonomik çıktısının %7’sine tekabül ediyor. Mısır’ın ‘kurtarılması’ konusunda bilgi sahibi olan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir yetkiliye göre, yeni bir fırsat çıkması halinde başka bir Afrika ülkesine de benzer miktarda yatırım yapmaya hazır.
Bu doğrudan yabancı yatırım (DYY) rakamları, taahhüt edilen ama mutlaka harcanması gerekmeyen paraları içeriyor. Afrika’nın en büyük bankası Standard Bank, tanık olduğu anlaşmalara dayanarak BAE’nin önümüzdeki beş yıl içinde kıtadaki en büyük yabancı yatırım kaynaklarından biri haline geleceğinden emin olduğunu söyledi.
Çin’in altyapı finansmanı azalırken ve Batının angajmanı zayıflarken, Abu Dabi’nin nakit akışı diplomatik atakla birleşti. Bu hamleler, BAE’yi Körfez ülkelerinin tarihi Kuzey Afrika etki alanının ötesine ve yakınlardaki Afrika Boynuzundan kıtanın her köşesine taşıdı.
fDi Markets verilerine göre BAE, DYY sıralamasında ilk sırada yer aldığı 2022 yılında 52,8 milyar dolar DYY taahhüdünde bulunarak Pekin’in katkılarını 20 kat, ABD’ninkileri ise yedi kat aştı. Bu rakam 2023’te 44,5 milyar dolara düştü ama yine de ikinci sıradaki Çin’in neredeyse iki katıdır.
Bu yatırımlar ağırlıklı olarak yenilenebilir enerji, lojistik, teknoloji, gayrimenkul ve tarıma odaklanıyor. BAE merkezli şirketler öncelikle güçlü altyapı ve ekonomik büyümenin enerji talebini artırdığı Afrika’nın daha gelişmiş ekonomilerine odaklandı.
Bu ülkeler arasında Mısır, Fas, Güney Afrika ve Şubat ayında Hindistan ve Endonezya gibi ekonomik ağır topların ardından BAE ile özel bir serbest ticaret anlaşması imzalayan altıncı ülke olan Kenya yer alıyor.
Orta ve Güney Afrika’dan gelen bakır, lityum ve kobalt hem BAE’nin öncülük etmeyi umduğu yeşil enerjiye geçiş hem de kendi ekonomisini hızlı yükselişini besleyen petrol ve gazdan uzaklaştırma çabaları için çok önemli olacak. Geçtiğimiz Kasım ayında, Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed’in kardeşi tarafından kontrol edilen 240 milyar dolarlık holding International Holding Company, Zambiya’daki Mopani Bakır Madenleri’nin %51 hissesi için 1,1 milyar dolar ödedi.
Etiyopya, Mısır ve Sudan’ın yanı sıra BAE’nin yatırım yaptığı ülkeler arasında Zambiya, Zimbabve ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti de bulunuyor.
Yatırım akışının ötesinde BAE, Afrika’nın iç siyasi meselelerinde de rol oynuyor. Libya savaşında Halife Hafter’i, Tigray isyancılarına karşı savaşında Etiyopya Devlet Başkanı Abiy Ahmed’i ve Sudan’da Hızlı Destek Güçleri milislerini destekledi.
