Beyaz Saray, başkanlık seçim kampanyası Başkan Joe Biden’ın gündemini meşgul etmeden önce önümüzdeki altı ila yedi ay içinde Suudi-İsrail barış anlaşması için diplomatik bir girişimde bulunmak istiyor.
Axios’ta yer alan habere göre ABD’li yetkililer, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın geçen hafta Cidde’de Muhammed bin Selman ile bir araya geldiğini ve diğer konuların yanı sıra Suudi-İsrail normalleşmesi olasılığını görüştüğünü söyledi. Toplantının ardından Beyaz Saray Orta Doğu sorumlusu Brett McGurk ve Biden’ın danışmanı Amos Hochstein Kudüs’e giderek İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’yu bilgilendirdi.
İki ABD’li yetkiliye göre Sullivan MbS’ye ABD’nin yıl sonuna kadar bir Suudi-İsrail anlaşması yapma fırsatı olduğunu düşündüğünü söyledi. Bir ABD’li yetkili, MbS’nin İsrail’le ilişkilerin ısınmasına yönelik daha fazla adım atmak istemediğini, bunun yerine daha güçlü askeri işbirliği gibi ABD araçlarını da içerecek büyük bir paket üzerinde çalışmak istediğini söyledi.
Biden ile anlaşma yapma ‘şansı’
İki üst düzey ABD’li yetkili, Biden görevdeyken İsrail’le bir normalleşme anlaşması yapmanın Suudi Arabistan’ın çıkarına olduğunu çünkü bunun Washington’da daha fazla partiler üstü siyasi destek ve meşruiyet kazanacağını ileri sürüyor. Yetkililere göre Kongre’deki Cumhuriyetçiler Suudi Arabistan’la yapılacak bir anlaşmayı genel olarak desteklerken, krallığa eleştirel yaklaşan pek çok Demokrat ancak kendi partilerinden bir başkanın yönetiminde böyle bir anlaşmayı destekleyecektir.
Cumhuriyetçi senatör Lindsay Graham’in Cidde’de MbS ile yaptığı görüşmede de benzer bir mesajı ilettiği belirtiliyor. Graham, MbS ile görüşmesinden birkaç gün sonra yaptığı açıklamada, “Veliaht prense ilişkilerimizi geliştirmek için en iyi zamanın şimdi olduğunu, Başkan Biden’ın Suudi Arabistan ile ilişkileri normalleştirmeye ve karşılığında Suudi Arabistan’ın [İsrail’i] tanımasına çok ilgi duyduğunu söyledim,” demişti.
İsrail de Biden ile anlaşmayı destekliyor
Üst düzey bir İsrailli yetkili Axios’a yaptığı açıklamada bu tespite katıldığını ve Suudilerin Demokrat bir başkanla anlaşma yapmasının daha iyi olacağını vurguladı.
İsrailli yetkili bu durumu Netanyahu’nun 2016 yılında Başkan Obama ile güvenlik yardımı anlaşması yapma ve o zamanki başkan adayı Donald Trump’ın olası bir seçim zaferini beklememe kararına benzetti. Yetkili, “Obama ile anlaşmamız, Kongre’deki Demokratların İsrail’e ABD askeri yardımına verdiği desteği güçlendirdi,” dedi.
Suudi talepleri
ABD’li yetkililer Suudi Arabistan ve İsrail arasında geniş kapsamlı bir anlaşma yapılmasının önündeki en büyük engellerden birinin Suudi Arabistan’ın ABD ile askeri işbirliğini geliştirme ve şu anda sahip olmadığı gelişmiş ABD silah sistemlerine erişim sağlama talebiyle ilgili olduğunu söylüyor. Suudiler ayrıca Yemen’deki savaş nedeniyle Biden yönetiminin göreve gelmesinden haftalar sonra askıya aldığı hava kuvvetleri için ABD’den mühimmat satışının devam etmesini istiyor.
ABD’li ve İsrailli yetkililer, Suudi-İran yakınlaşmasıyla desteklenen Yemen’deki ateşkesin, ABD-Suudi ilişkilerini geliştirmek ve böyle bir anlaşmayı ilerletmek için daha iyi koşullar yarattığını söylüyor.
ABD’li ve İsrailli yetkililer bir diğer engelin de Suudilerin uranyum zenginleştirmeyi de içeren bir nükleer program için ABD’den destek alma talebi olduğunu söylüyor.
