12 yıl önce Arap Birliği’nın dışına itilen Suriye’nin ‘rehabilitasyonu’, Cuma günkü dışişleri bakanları zirvesinde de gerçekleşmedi.
Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad’ın Suudi Arabistan’a yaptığı ziyaretten günler sonra Cidde’de toplanan Arap Birliği zirvesinde, BAE ve Suudi Arabistan Beşar Esad’ın dönüşü için kapıyı aralarken, Katar’ın başını çektiği ülkeler Suriye’nin birliğe yeniden katılmasını engelledi.
Suudi Dışişleri Bakanlığı Cumartesi günü yaptığı açıklamada, bakanların Suriye’deki çatışmaya siyasi bir çözüm bulunması ve milyonlarca Suriyeli mültecinin ülkelerine geri dönebilmeleri için gerekli koşulların görüşülmesi konusunda mutabık kaldıklarını belirtti.
Financial Times’a (FT) konuşan kaynaklar ise toplantılarda Suriye ile normalleşmeye sert bir karşı koyuş gerçekleştiğini, bunun başını da Katar, Kuveyt ve Ürdün’ün çektiğini belirttiler.
Kaynakların iddiasına göre bu üç ülkenin temsilcileri, Suriye ile normalleşme yanlılarına, “Onlardan ne alıyorsunuz?” sorusunu sordular.
FT’ye göre anlaşmazlık noktalarından biri, Captagon ticareti. Toplantıya katılan bir yetkili, Captagon’un ‘Esad’ın iktisadi can damarı’ olduğunu iddia etti.
Yetkili, “Burası bir narkotik devlet haline geldi, ticareti yılda dört ya da beş milyar dolar. Ve biz bunun bedelini ödeyemeyiz,” dedi.
Aynı yetkili, Suriyeliler tamamen teslimiyet istediğini öne sürerken, “Bazıları özür bile isteyebilecekleri yönünde şakalar yapıyor,” ifadelerini kullandı.
Bir başka yetkili ise ‘İran’ın ülkede asker bulundurduğu ve Esad üzerinde nüfuz sahibi olduğu bir dönemde Suriye’ye yeniden izin vermenin Tahran’ı ödüllendireceğini’ ileri sürdü.
Katar Başbakanı Perşembe günü yaptığı açıklamada, 2011 yılında Suriye’nin Arap Birliği üyeliğinin askıya alınmasının temelinin hâlâ geçerli olduğunu ileri sürmüş ve Doha’nın siyasi bir çözüm bulunmadığı sürece Suriye ile normalleşmeye karşı olan tutumunu yinelemişti.
Cuma günkü toplantıya, İsrail ile ilişkileri bir hayli iyi olan Fas da katılmadı. 2018 yılında İran’la ilişkilerine kesen Fas, BAE ve Suudi Arabistan’ın Suriye ile normalleşme siyasetine itiraz ediyor.
Fas’ın toplantıya katılmama nedenlerinden birinin de Cezayir’in Cidde’de bulunması olabileceği belirtiliyor. Cezayir, Fas’ın ‘devam eden düşmanca eylemleri’ni gerekçe göstererek 2021 yılında ilişkilerini kesmişti. Fas’ın İsrail ile iyi ilişkilerinin tersine, Cezayir İsrail’e karşı Filistin direnişini destekliyor.
